miércoles, 13 de febrero de 2013

Ollos de gato.



Son moitos os problemas que suscita a circulación con bicicleta polas estradas, en concreto resulta moi preocupante o número de ciclistas falecidos e que esta sexa a única cifra que continúa a medrar sen que, aparentemente, a administración tome medidas co obxetivo de recurtala.

O que habitualmente sae coa súa compañeira á estrada é bo sabedor de que un dos problemas máis conflictivos son os arcéns non practicables. É sabido que o ciclista debe circular polo arcén “cando este sexa practicable”. Pero a falta de practicabilidade desta parte da calzada é unha circunstancia que case sempre escapa á percepción dos conductores motorizados que ven: un arcén pavimentado de metro e medio, e un ciclista “insolente” que ousa  ocupar parte do seu carril, sen percatarse das condicións reais daquela parte da calzada, condicións tales como: gravilla, cristais, tornillos e pezas de vehículos, animais mortos, latas de refrescos, barras de Aluminios Cortizo, etc… Todos estes obxetos están presentes en certos tramos dos arcéns e impiden unha circulación segura para o ciclista.

Non obstante quero facer hoxe unha breve reflexión acerca dos OLLOS DE GATO, inseparables amigos do ciclista na estrada ós que hoxe lles toca recibi-la miña humilde crítica.

Ollo de gato é o nome coloquial que recibe esa peza reflectante que se coloca pegada ó asfalto a carón da liña que delimita o carril e que serve para tratar de evitar posibles saídas de vía durante as horas con menos luz, e que o Regulamento Xeral de Circulación denomina sinais de balizamento horizontais.
Estas balizas foron inventadas en 1933 polo británico Percy Shaw, quen, viaxando no seu coche unha noite escura puido evitar unha saída de vía gracias a que as luces do seu vehículo se reflectiron nos ollos dun gato á veira da estrada.




A peza orixinal ten dous reflectantes redondos que semellan os ollos dun gato. Trátase de dúas esferas de vidro adheridas a unha peza de goma que se deforma ó paso do tráfico, todo rodeado dun borde de ferro que facía, ademáis, unha función semellante á de unha banda sonora (non confundir con BSO). Existe un caso documentado en 1999 no que se produciu a morte dunha persoa polo desprendemento dunha destas pezas e o posterior impacto na súa cara. Isto provocuo que paulatinamente se fosen substituíndo polo modelo de plástico que podemos ver nas nosas rúas.

A súa colocación non é inútil, cumpren unha función esencial e importante, e aínda que moitas veces non nos percatemos da súa presencia cando conducimos motorizados, sí que son eficaces á hora de delimitar as dimensións do carril durante a noite; e non se pode negar que claquera medida que aporte seguridade debe ser valorada positivamente.

Problemas que observamos:

Inobservancia. Como queira que sexa os nosos protagonistas de hoxe acaban desaparecendo dos seus emprazamentos. A qué pode ser debido? Obviamente ó paso do tráfico motorizado. Este sí é un tema preocupante, se os ollos de gato saltan polos aires e desaparecen só se pode deber a un motivo: os conductores motoriazados, eses que pasan pitando indignados e desafiando o 1,5m de seguridade cando o ciclista invade o carril, ocupan “algo máis” que o espazo que teñen reservado á súa circulación invadindo o arcén e producindo así o desprendemento destas sinais de balizamento. Esto pode deberse a diferentes motivos, como por exemplo a un despiste, a unha manobra evasiva ou a aqueles que gustan de corta-las curvas (ojo se cierra ras!).

Ineficacia. De non saír voando, os ollos “superviventes”, non sempre cumpren coa sua función xa que en non poucas ocasións perden as pezas que reflicten a luz dos faros convertíndose nun obxeto inherte a efectos de seguridade vial.

Duplicidade. En bastantes das nosas estradas a revisión destes instrumentos de seguridade por parte da administración se limita a colocar unha nova ringleira deles sen retira-los vellos (tal como se ve na imaxe seguinte), o que nos leva ó seguinte punto.



Perigo. Debido á zona onde están situados (a máis próxima á liña que delimita carril e arcén) atópanse na zona de tránsito ideal do ciclista xa que é a que menos suciedade acumula e por iso supón, non so un importunio, senón tamén un perigo para éste.

Circulación en grupo. É unha circunstancia agravante. Cando varios ciclistas circulan en grupo (ben sexa en liña ou en paralelo) surxe un problema engadido. Evidentemente o que “tira do grupo” (o primeiro) ve perfectamente calquer obstáculo que se aproxima. Para aqueles que non adoitedes saír en grupo, sabede que normalmente o que “goberna” o grupo avisa ó que o segue con un sinxelo xesto e así sucesivamente cando se achega un obstáculo co fin de poder evitalo; isto non sucede así cos ollos de gato xa que (entre outras cousas) case non poderiamos suxeitar o manillar pola proximidade á que se atopan entre sí. Como consecuencia as posibilidades de que unha das unidades que circula no medio do grupo se “coma” todos os ollos de gato é moi alta co conseguinte perigo para él, para o grupo e para a circulación en xeral.



Polo dito ata o de agora os ollos de gato cumpren unha función na seguridade das nosas vías. Pero ó mesmo tempo xeneran un perigo para unha importante parte dos seus usuarios. Logo non estaría de máis votar un vistazo e revisar os nosos arcéns.



Propostas:

O obxecto do balizamento horizontal é tratar de evitar as saídas de vía nas zonas pouco iluminadas, logo a primeira idea sería revisar se é precisa a súa colocación nas zonas suficientemente iluminadas.

Un segundo paso podería ser valorar a necesidade da súa colocación ao longo de toda a vía e ver se se podería limitar únicamente ás curvas, cruces e todos aqueles lugares onde pode resultar complexo distinguir por ónde discorre o noso carril cando circulamos motorizados de noite, eliminándoos así das rectas, por exemplo.

Xa como esixencia fundamental estaría a de eliminar todos aqueles que xa non cumpren a súa función polo deterioro sufrido co paso do tráfico motorizado e, sobre todo, evitar a colocación de novos instrumentos sen eliminar previamente os vellos.



Ó marxe do dito existe unha solución ideal para todos. Ven de presentarse un proxecto en Holanda gañador do premio ó “Mellor concepto futurista” nos premios de deseño de aquel país (Dutch Desing Awards). Se trata da construcción dunha vía “intelixente” que se comezará a construir este ano.

En concreto, a parte que nos interesa deste proxecto é a relativa á pintura. Consiste en substituila pintura existente por unha con un alto contido en novos materiais capaces de capta-la luz do día, almaceala e ila liberando ós poucos durante a noite, de forma semellante ó material “luminova” que se usa nos reloxos de pulseira e que permite mirar a hora na escuridade. Se cadra non é o momento máis axeitado para plantexar ideas deste tipo que supoñen un gasto para a administración, ou si, trátase de salvar vidas e como dicía o famoso anuncio de Frigo: “a vida é cuestión de prioridades”.





4 comentarios: